Η ΣΑΛΑΜΙΝΑ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ

Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΚΥΜΗΣ

474π.Χ

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Τα έτη 480-479π.Χ. θεωρούνται από πολλούς ιστορικούς (ίσως όχι άδικα) ως οι σημαντικότερες χρονιές του Δυτικού πολιτισμού ακόμη και της ανθρώπινης Ιστορίας. Η χαώδης Περσική Αυτοκρατορία κατέπεσε εναντίον του κατακερματισμένου σε πόλεις-κράτη Ελληνισμού και με βάση τη λογική των αριθμών η επικράτηση της ήταν δεδομένη. Εκατομμύρια άνθρωποι κινητοποιήθηκαν από τη Μικρά Ασία και την Αίγυπτο μέχρι και την Ινδία για τη πραγματοποίηση της τεραστίων διαστάσεων εισβολής που προσωπικά πιστεύω δεν είχε σκοπό μόνο την υποδούλωση της Ελλάδος (και μικρότερο στράτευμα θα ήταν αρκετό σύμφωνα με τα πιστεύω της εποχής), αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης!

Οι διαθέσεις του Μεγάλου Βασιλιά της Περσίας φαίνονται πιο καθαρά από τη συμμαχία του με τους Καρχηδόνιους, σύμφωνα με τον Διόδωρο Σικελιώτη (Βιβλίο Ζ',κεφ.20), με σκοπό τη ταυτόχρονη ήττα των Συρακουσών από τους Φοίνικες της Δύσης και την υποδούλωση της Σικελίας. Στη μάχη της Ιμέρας όμως το 480π.Χ. (παράλληλα με τις Θερμοπύλες ή τη Σαλαμίνα, ανάλογα τον ιστορικό) ο τύραννος των Συρακουσών Γέλων κατατρόπωσε τον στρατό των 300 χιλιάδων πολεμ

ιστών της Καρχηδόνας μέσα σε μία μέρα και ουδετεροποίησε την απειλή της μεγάλης αυτής πόλης για εβδομήντα ολόκληρα χρόνια!

Και ενώ ο πόλεμος στην ανατολική Μεσόγειο έληξε ουσιαστικά τον επόμενο χρόνο με τις μάχες στις Πλαταιές και στη Μυκάλη, οι "λογαριασμοί" στη Δύση δεν είχαν κλείσει οριστικά. Οι πιστοί σύμμαχοι των Καρχηδονίων και ορκισμένοι αντίπαλοι των Ελλήνων τόσο στη θάλασσα όσο και στην Ιταλική χερσόνησο, Ετρούσκοι (Τηρρυνοί) δεν είχαν πει τη τελευταία τους λέξη. Με μηδαμινές απώλειες στη μάχη της Ιμέρας και με ισχυρό ναυτικό αποτελούμενο από έμπειρα πληρώματα, απειλούσαν το ελληνικό εμπόριο σε όλη τη δυτική Μεσόγειο. Η πολεμική αναμέτρηση δεν άργησε να έρθει.

Η ΜΑΧΗ

Η εμπειρία της αντιπαράθεσης με την οπλιτική φάλαγγα τόσο στη πεδιάδα της Ιμέρας όσο και στα πεδία μαχών της Μεγάλης Ελλάδας, προφανώς είχε αποθαρρύνει τους Ετρούσκους από μια χερσαία εισβολή στη νότια Ιταλία. Καμία δύναμη της εποχής δε μπορούσε να αντισταθεί στη προέλαση της φάλαγγας. Θα έπρεπε να περάσουν αρκετά χρόνια ώστε το Καρχηδονιακό ιππικό και η ρωμαϊκή λεγεώνα να μπορέσουν να αντιπαρατεθούν απέναντι στον ελληνικό τρόπο πολέμου.

Οι Ετρούσκοι επέλεξαν τη θαλάσσια αντιπαράθεση ως τρόπο εμπλοκής με τους Ιταλιώτες Έλληνες ως μέσον αποδυνάμωσης τους. Εξάλλου ο πόλεμος διεξάγεται περισσότερο με τα χρήματα και λιγότερο με τα όπλα όπως επισημαίνει και ο Θουκυδίδης! Οι Έλληνες της περιοχής ήταν απασχολημένοι με τη διχόνοια μεταξύ τους, το διαχρονικό σαράκι της φυλής, οπότε ο λαός της κεντρικής Ιταλίας μπορούσε να δράσει ανεχόχλητος στη προπαρασκευή του στόλου, αλλά και στην επιλογή του τόπου και χρόνου της επερχόμενης ναυμαχίας.

Λεπτομέρειες της μεγάλης ναυτικής σύγκρουσης δυστυχώς δεν έχουν σωθεί. Το 474 π.Χ. ένας μεγάλος Ετρούσκικος στόλος ξεκίνησε με πορεία προς Νότον να πλήξει τη πό

λη της Κύμης, στον κόλπο της Νεάπολης (σημ.Νάπολι). Ο τύραννος της Κύμης Αριστόδημος έστειλε επείγον μήνυμα στον τύραννο των Συρακουσών Ιέρων Α' (αδερφός του Γέλωνος) για αποστολή του στόλου της πανίσχυρης Σικελικής πόλης προς υπεράσπιση των Ελλήνων του Ιταλικού νότου. Οι Συρακούσιοι έφτασαν έγκαιρα και η μάχη έληξε με πανωλεθρία των Ετρούσκων δίνοντας οριστικό τέλος στη κολοσσιαία σύκρουση της Δυτικής Μεσογείου.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Ο θρίαμβος των ελληνικών τριήρεων έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην ισσοροπία δυνάμεων σε ολόκληρη την Ιταλική χερσόνησο. Οι ελληνικές πόλεις άνθισαν ακόμη περισσότερο λόγω του ελεύθερου εμπορίου και μάλιστα ο Τάραντας έφτασε σε πλούτο την Αθήνα και τις Συρακούσες. Οι δημοκρατία έφτασε στην Ιταλία, με παράλληλη άνθηση των τεχνών και των επιστημών, όπως στη μητροπολιτική Ελλάδα και στη Σικελία.

Οι επιπτώσεις της ναυμαχίας για τους Ετρούσκους ήταν καταλυτικές. Προφανώς το άνθος της νεολαίας χάθηκε στα νερά του κόλπου της Νεάπολης, αφήνωντας ένα δυσαναπλήρωτο κενό τόσο στη κοινωνία και την οικονομία, οσο και στις ένοπλες δυνάμεις των Ιταλών. Πολύ σύντομα οι Ρωμαίο στη κεντρική Ιταλία και οι Γαλάτες στη βόρεια τους κατενίκησαν, καταλύοντας τη δύναμη τους και τελικά υποδουλώνοντας τους.

Η νίκη των Ελλήνων άνοιξε τον δρόμο για την ουσιαστική απεξάρτηση της Ρώμης από τη κυριαρχία των Ετρούσκων όσο και την ανατροπή της ισχύος με την επικράτηση των λεγεώνων της "Αιώνιας Πόλης". Η ναυμαχία της Κύμης είναι ένα ακόμα ένα παράδειγμα πως μια σύγκρουση μεταξύ δύο δυνάμεων μπορεί να ωφελήσει μία τρίτη ανερχόμενη δύναμη που μέχρι τότε δεν είχε σημαντική επιρροή στα τεκτενόμενα της περιοχή και να υπερισχύσει έναντι των υπαρχόντων υπερδυνάμεων.Ένας προάγγελος της υπερίσχυσης των Αράβων στη Συροπαλαιστίνη και την Αίγυπτο έπειτα από αιώνες Βυζαντινο-Περσικών πολέμων!