Η ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΗ ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Η ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΗ ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Η ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΤΗΣ ΤΥΡΟΥ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

  Το έτος 334 π.Χ ο νεαρός βασιλιάς της Μακεδονίας και αρχιστράτηγος των Ελλήνων Αλέξανδρος ο Γ’ του Φιλίππου εισέβαλε στα εδάφη της υπερδύναμης της εποχής, της Περσικής Αυτοκρατορίας.  Με στρατό που δεν ξεπερνούσε τις σαράντα χιλιάδες άντρες ξεκίνησε μια εκστρατεία γνωρίζοντας πως θα αντιμετωπίσει πολλαπλάσιες στρατιές και απόρθητες πόλεις-φρούρια.  Έχοντας όμως εμπιστοσύνη στην εκπαίδευση και το φρόνημα των αντρών του, την ικανότητα των επιτελών του, αλλά και στις προσωπικές του ηγετικές ικανότητες ξεκίνησε να εκδικηθεί  τα δεινά που είχαν υποστεί οι Έλληνες από τους Πέρσες ηγεμόνες αλλά και για να εξαλείψει οποιαδήποτε μελλοντική εχθρική ενέργεια των εξ’ανατολής εχθρών του Ελληνισμού.

  Και η πεποίθηση του για την επιτυχία του εγχειρήματος του δεν άργησε να φανεί ορθή καθώς  η εύκολη επικράτηση του στη μάχη του Γρανικού ποταμού (334 π.Χ.) αλλά και η άνευ μάχης παράδοση των περισσότερων πόλεων της Μικράς Ασίας (εκτός της Αλικαρνασσού όπου υπήρχε αρχηγείο του Περσικού στόλου), τον έκανε κύριο μια περιοχής πολύ μεγαλύτερης από όση είχε ονειρευτεί ακόμη και ο φιλόδοξος πατέρας του Φίλιππος ο Β’.  Οι εύκολη κατάκτηση της Μικρασίας κινητοποίησε τον Πέρση Βασιλιά Δαρείος Γ’ Κοδομανό που συγκέντρωσε μια πανστρατιά 300 χιλιάδων αντρών και ξεκίνησε ο ίδιος προσωπικά επικεφαλής για να «τιμωρήσει» τον εισβολέα.  Ο Μεγάλος Βασιλιάς δεν άκουσε τις συμβουλές των στρατηγών του να περιμένει τον Έλληνα στρατηλάτη στη Συρία και τις μεγάλες πεδιάδες της όπου το αριθμητικό του πλεονέκτημα θα του εξασφάλιζε τη νίκη, αλλά εισχώρησε στη Κιλικία με σκοπό να αντιμετωπίσει τον Αλέξανδρο το συντομότερο.  Στην αποφασιστική, για το μέλλον ολόκληρης της Ανατολίας, μάχη της Ισσού (333 π.Χ.) ο Ελληνικός στρατός συνέτριψε τον Περσικό και ουσιαστικά τον αφάνισε! Το μέγεθος της πανωλεθρίας των Περσών ήταν τέτοιο που οι περισσότεροι στρατιώτες που διέφυγαν, πέθαναν από στερήσεις στο δρόμο επιστροφής στη πατρίδα τους.  Ο ίδιος ο Δαρείος γλίτωσε τη τελευταία στιγμή αφήνοντας στα χέρια των Μακεδόνων την οικογένεια του (οι Πέρσες είχαν ως έθιμο, οι βασιλιάδες τους να παίρνουν και  τις οικογένειες τους μαζί στις εκστρατείες)!

  Μετά την εύκολη κατάκτηση της Ιωνίας, Λυκίας, Παφλαγονίας, Κιλικίας και άλλων περιοχών που απαρτίζουν τη σημερινή Τουρκία και τη πλήρη αποδιοργάνωση του Περσικού στρατού, ο Μέγας Αλέξανδρος είχε να αντιμετωπίσει ένα δίλλημα: Περαιτέρω προέλαση ανατολικά στη καρδιά της Μεσοποταμίας ή στροφή προς τα νότια για τη κατάκτηση Φοινίκης, Παλαιστίνης και Αιγύπτου για τη καταστροφή των βάσεων (άρα και του ίδιου) του επίφοβου Περσικού ναυτικού;

  Στη περίπτωση της προέλασης στη Μεσοποταμία του δινόταν η ευκαιρία να αποτελειώσει  τον Δαρείο πριν προλάβει και αναδιοργανωθεί αλλά άφηνε εκτεθειμένα τα νώτα του σε αντεπίθεση του Περσικού ναυτικού στη νότια Ελλάδα με την υποκίνηση κάποιας εξέγερσης, ενώ στη περίπτωση της προέλασης νότια εξάλειφε τον κίνδυνο του ναυτικού των Περσών αλλά έδινε πολύ χρόνο στους αντιπάλους τους να συγκεντρώσουν ακόμη μία πανστρατιά για να τον αντιμετωπίσουν προασπίζοντας τη Μεσοποταμία.

  Ο Μέγας Αλέξανδρος έπραξε όπως ακριβώς και στο παρελθόν καλύπτοντας τα νώτα του. Όπως επέβαλλε την ειρήνη στη νότια Ελλάδα, πέρασε πολεμώντας μέχρι και τον ποταμό Ίστρο (Δούναβη) και έκανε ειρήνη με τους Γαλάτες που είχαν εισβάλει στα βορειοδυτικά της χερσονήσου του Αίμου για να εξασφαλίσει τα νώτα του καθυστερώντας την εκστρατεία του στην Ασία, έτσι και τώρα αποφάσισε να εξαλείψει τον κίνδυνο του Περσικού ναυτικού, καταλαμβάνοντας όλες τις βάσεις του, καθιστώντας  έτσι την ανατολική Μεσόγειο μια Ελληνική λίμνη.  Η πρώτη πόλη λιμάνι-φρούριο των Περσών ήταν η ηγέτιδα πόλη των Φοινίκων στην Ανατολή, η Τύρος. Μια επική αναμέτρηση ξεκινούσε!

Η ΜΑΧΗ

  Η Τύρος ήταν μία πόλη νησί, 750 περίπου μέτρα μακριά από την ακτή, απόρθητη τόσο από τη στεριά όσο και από τη θάλασσα.  Το ισχυρό ναυτικό της αλλά και τα υψηλά της τείχη, κυρίως από την ανατολική πλευρά προς τη στεριά δηλαδή, την έκαναν θεωρητικά αδύνατον να καταληφθεί εξ εφόδου.  Ο Αλέξανδρος ως ευφυής πολιτικός ήθελε να αξιοποιήσει διπλωματικά τον θρίαμβο του επί του Δαρείου, προσπαθώντας να πείσει μέσω της απειλής χρήσης βίας τους άρχοντες της Φοινικικής πόλης.  Απέστειλε πρεσβεία στην Τύρο ζητώντας συμμαχία με τον όρο ο ίδιος ο Αλέξανδρος να εισέλθει στην πόλη και να προσφέρει θυσία στον Ηρακλή.  Αυτό σήμαινε αυτόματα και την υποτέλεια της Τύρου καθώς μόνο ο βασιλιάς της Τύρου είχε αυτό το δικαίωμα.  Ούτε ο Πέρσης Μεγάλος Βασιλιάς δεν είχε ποτέ προσφέρει θυσία σε αυτό το ιερό!  Οι Τύριοι βρήκαν προσβλητικό το αίτημα των Μακεδόνων και σκότωσαν τους κομιστές της πρότασης εξοργίζοντας τον Αλέξανδρο.  Το ζήτημα θα λυνόταν με τη βοήθεια των όπλων, των πλοίων αλλά και των μηχανικών της εποχής.

  Ο Μέγας Αλέξανδρος έστησε το στρατόπεδο του στην ακτή απέναντι της Τύρου και ξεκίνησε τη κατασκευή προσχώσεων ώστε να δημιουργήσει έναν σταθερό άξονα γης και να επιτεθεί στο τείχος της Τύρου από εκεί.  Με αρκετά υλικά από τις γύρω πόλεις αλλά και ξυλεία από το όρος του Αντιλιβάνου  και τις ιδιοφυείς πρακτικές των μηχανικών του, ο στρατός εργαζόταν πυρετωδώς νυχθημερόν στη κατασκευή των προσχώσεων.  Οι Τύριοι θορυβημένοι έστελναν ελαφρά πλοία με τοξότες και προκαλούσαν τεράστιές απώλειες  στους εργάτες αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό.  Με αρκετά αντίμετρα των Ελλήνων κατά των τοξοτών, τα έργα γεφύρωσης της θαλάσσιας περιοχής προχωρούσαν με γοργούς ρυθμούς.  Τότε οι ναύαρχοι της Τύρου εφάρμοσαν τη παλιά τακτική των πυρπολικών.  Έστειλαν σκάφη γεμάτα εμπρηστικά και εύφλεκτα υλικά και ουσιαστικά ανατίναξαν τη τεχνητή γέφυρα αλλά και τα όνειρα του Μακεδόνα στρατηλάτη, τουλάχιστον προσωρινά.

   Σε εκείνο το σημείο ο βασιλιάς της Κύπρου αποφάσισε να εγκαταλείψει τη πολιτική της ουδετερότητας και στήριξε έμπρακτα τον Αλέξανδρο στέλνοντας το σύνολο του στόλου του για το ναυτικό αποκλεισμό της Τύρου.  Η Κύπρος στάθηκε δίπλα στον Μακεδόνα βασιλιά περισσότερο από ότι η νότια Ελλάδα.  Στις νέες ναυτικές δυνάμεις του Αλέξανδρου προστέθηκαν αυτές ορισμένων πόλεων τις περιοχής που έσπευσαν να δηλώσουν υποταγή αναγνωρίζοντας έτσι τη νέα γεωστρατηγική κατάσταση στη περιοχή, δηλαδή την ενδεχόμενη Ελληνική κυριαρχία.  Ο Αλέξανδρος προκάλεσε τον στόλο της Τύρου σε ναυμαχία που έληξε άδοξα, με την υποχώρηση του Φοινικικού στόλου και τη βύθιση τριών μόλις πλοίων του.  Οι Τύριοι έχασαν πλέον τη ναυτική υπεροπλία τους και η μόνη αποστολή που είχαν πλέον τα πολεμικά τους πλοία ήταν να προστατεύουν τα δύο λιμάνια της πόλης.  Ο Έλληνας βασιλιάς αποφάσισε να ξεκινήσει την εκ νέου κατασκευή προσχώσεων αυτή τη φορά όχι κάθετα στο νησί αλλά να ξεκινήσουν οι εργασίες νοτιότερα και να προχωράει το έργο διαγώνια. Με αυτό τον τρόπο η κατασκευή δεν ήταν κάθετα στα θαλάσσια ρεύματα και ένα νέο πυρπολικό που θα ξεγλιστρούσε από το ναυτικό αποκλεισμό της πόλης, δε θα μπορούσε να την εμβολίσει εύκολα.  Επιπρόσθετα οι μηχανικοί του Αλεξάνδρου χρησιμοποίησαν τα πλοία για να φτιάξουν θαλάσσιες πολιορκητικές μηχανές! Καταπέλτες αλλά και πολιορκητικοί πύργοι στήθηκαν με επιδεξιότητα επάνω στη θάλασσα και οι μάχες συνεχίστηκαν με σφοδρότητα αλλά και με αρκετά τεχνάσματα από μέρους και των δύο αντιμαχόμενων. 

   Οι κάτοικοι της Τύρου κατασκεύαζαν πρόσθετες οχυρώσεις κατά τη διάρκεια των μαχών και επισκεύαζαν τα τείχη που είχαν υποστεί ζημιές.  Επιπλέον κάλυπταν μεγάλο μέρος των τειχών με δέρματα αλλά και ότι μαλακό έβρισκαν ώστε να απορροφούνται οι κραδασμοί από τον βομβαρδισμό των καταπελτών των πολιορκητών.  Ένα τέχνασμα τους όμως ξεχωρίζει καθώς αποτέλεσε μια αποτελεσματική εφαρμογή υποβρύχιων καταστροφών.  Τα βράδια έστελναν τους πιο επιδέξιους κολυμβητές και δύτες τους να φτάνουν αθόρυβα στα αγκυροβολημένα πλοία/πολιορκητικές μηχανές, και να κόβουν τα σχοινιά από τις άγκυρες! Έτσι τα πλοία παρασυρόταν από τα θαλάσσια ρεύματα και έχαναν τον στόχο τους, ενώ αρκετές φορές πλοία συγκρούστηκαν μεταξύ τους.  Ο μεγαλοφυής όμως Μακεδόνας στρατηλάτης βρήκε γρήγορα αντίμετρο και διέταξε να αντικατασταθούν όλα τα σχοινιά στις άγκυρες με αλυσίδες, ενώ ενίσχυσε τη φρουρά των πλοίων κατά τη διάρκεια της νύχτας.  Οι ευρηματικοί στρατηγοί της Τύρου είχαν βρει αυτή τη φορά έναν πιο αποφασισμένο αλλά και ικανότερο στρατιωτικό διοικητή απέναντι τους! 

   Τέλη Ιουλίου του 332 π.Χ., μετά από οκτώ σχεδόν μήνες πολιορκίας, ο Αλέξανδρος έδωσε το σύνθημα για τη τελική έφοδο για τη κατάληψη της πόλης.  Μετά από δύο παραπλανητικές επιθέσεις τόσο από το προγεφύρωμα όσο και από τη βόρεια πλευρά του θαλάσσιου τείχους, η κύρια επίθεση στο νότιο θαλάσσιο τείχος απέφερε καρπούς.  Οι υπασπιστές υπό τον Άδμητο που σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της επίθεσης, επέδραμαν πρώτοι κατά του ρήγματος του τείχους που δημιουργήθηκε μετά τη σφοδρή επίθεση των καταπελτών.  Ακολούθησε η φάλαγγα του Κρατερού που κατενίκησε οποιαδήποτε άμυνα και αν προέταξαν οι κάτοικοι της Τύρου.  Οκτώ χιλιάδες Τύριοι πολεμιστές σκοτώθηκαν κατά την τελική έφοδο των Μακεδόνων και περίπου τριάντα χιλιάδες κάτοικοι πουλήθηκαν ως δούλοι.  Μόλις δύο χιλιάδες παρέμειναν στην άλλοτε ισχυρή πόλη που πέρασε πλέον στο παρασκήνιο της Ιστορίας.  Η εκδίκηση του Μεγάλου Αλεξάνδρου για τη σφαγή των αγγελιοφόρων του καθώς και για την εκτέλεση ανεξαιρέτως όλων των Μακεδόνων που έπιαναν αιχμάλωτοι οι Τύριοι ήταν παραδειγματική και πολύ σκληρή.  Ενώ συγχωρούσε και δεν έβλαπτε τις πόλεις που δήλωναν υποταγή, τιμωρούσε τις πόλεις που όχι μόνο αντιστεκόταν αλλά παρέβαιναν τους άγραφους νόμους του πολέμου.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

  Η πτώση της Τύρου άνοιξε τον δρόμο για ολόκληρη τη Φοινίκη, τη Παλαιστίνη και μετά την Αίγυπτο.  Μόνο η πόλη της Γάζας αντέταξε σθεναρή άμυνα δύο περίπου εβδομάδων αλλά δε μπόρεσε να ανακόψει τη θυελλώδη πορεία του Βασιλιά της Μακεδονίας και του στρατού του.  Η ανατολική Μεσόγειος ήταν πλέον μια ελληνική λίμνη παρά τη μικρή αντεπίθεση που πρόλαβαν και έκαναν η Πέρσες ναύαρχοι με την υποκίνηση ανταρσίας στη νότια Ελλάδα. Μια ανταρσία που κατέστειλε με επιτυχία το αντιβασιλιάς Αντίπατρος στη μάχη της Μεγαλόπολης στη Πελοπόννησο.  Με τα νώτα του καλυμμένα αλλά και τον απρόσκοπτο ανεφοδιασμό του, ο Αλέξανδρος ήταν ελεύθερος να επιχειρήσει να συναντήσει το πεπρωμένο του, τη κατάκτηση δηλαδή της Περσίας.